Czym nie powinno się czyścić uszu?

Uszy to bardzo ważny element narządu słuchu. Ich poszczególne części potrzebują odpowiedniej pielęgnacji. Niewłaściwy wybór przyborów do czyszczenia może doprowadzić m.in. do zatkania przewodu słuchowego woskowiną, poważnej infekcji, a nawet ubytku słuchu. Wyjaśniamy, jak prawidłowo dbać o higienę uszu, a czego bezwzględnie unikać.

Jakie części ucha należy regularnie czyścić?

Ucho człowieka składa się z części zewnętrznej, środkowej i wewnętrznej – dwie ostatnie są oddzielone delikatną błoną bębenkową. Na ucho zewnętrzne składa się małżowina uszna oraz przewód słuchowy zewnętrzny o długości około 3–4 cm.

Część ucha, którą powinniśmy codziennie oczyszczać, to małżowina uszna. Ma ona bezpośredni kontakt ze środowiskiem zewnętrznym. Często też dotykamy jej dłońmi, czy zasłaniamy czapką. Ze względu na jej budowę zanieczyszczenia mogą gromadzić się w zagięciach.

Przed wnikaniem zanieczyszczeń i patogenów do dalszych części ucha chroni nas woskowina. Dzięki lepkiej konsystencji wychwytuje ona obce cząsteczki, które są następnie usuwane na drodze naturalnej migracji komórek. Prawidłowo proces samooczyszczania się uszu jest wystarczający, dlatego nie powinno się czyścić przewodu słuchowego. Usuwać należy jedynie woskowinę wypływającą do małżowiny usznej, nie ingerując w głębsze części kanału.

Co zrobić przy nadmiarze woskowiny?

Niestety samooczyszczanie się uszu niekiedy zawodzi. Nadprodukcji woskowiny usznej mogą sprzyjać predyspozycje genetyczne, jak również m.in. noszenie aparatu słuchowego i stosowanie słuchawek dousznych. Woskowina pełni funkcje obronne, dlatego działanie drażniące pobudza jej produkcję. Im częściej tkanki mają kontakt z obcym tworzywem, tym więcej wydzieliny powstaje. Przez aparaty słuchowe lub douszne słuchawki nie znajduje ona ujścia i może zalegać w przewodzie słuchowym.

Drażniąco na delikatne tkanki wyściełające przewód słuchowy działają także cząsteczki brudu, kurzu, czy chemicznych oparów. Na nadprodukcję wosku szczególnie narażone są osoby, które ze względu na rodzaj wykonywanej pracy mają częsty kontakt z zanieczyszczeniami.

Jeśli woskowina powstaje w nadmiarze, konieczne jest jej usuwanie. W przeciwnym razie może dojść do wytworzenia czopu (korka) woskowinowego, który niejednokrotnie wywołuje nieprzyjemne objawy, w tym świąd, ból, czy zaburzenia słuchu.

Nadmiar woskowiny należy usuwać wyłącznie za pomocą środków przeznaczonych do tego celu. Pomoce są spraye i krople do uszu, które upłynniają wydzielinę. Po ich stosowaniu woskowina powinna samoistnie wypłynąć z przewodu słuchowego. Jeśli tak się nie stanie, należy poprosić o pomoc laryngologa.

Ryzyko związane z niewłaściwym czyszczeniem uszu

Pamiętaj, że optymalna ilość woskowiny jest niezbędna dla zachowania zdrowia uszu. Chroni ona przed drobnoustrojami, ale też nawilża delikatne tkanki. Zbyt częste jej usuwanie może doprowadzić do wysuszenia naskórka, a to zwiększa ryzyko podrażnień i wnikania zarazków.

Tkanki kanału słuchowego i małżowiny usznej są bardzo wrażliwe. Zbyt intensywne ich oczyszczanie, przy użyciu niewłaściwych przyborów i preparatów może prowadzić do podrażnień, a nawet otarć i skaleczeń. Z kolei ingerencja w głębsze części przewodu słuchowego niesie ryzyko uszkodzenia błony bębenkowej.

Jak prawidłowo czyścić przewód słuchowy i małżowinę uszną?

Małżowinę uszną warto delikatnie oczyszczać każdego dnia. Najwygodniej robić to w trakcie kąpieli. Do mycia skóry można używać czystej wodę z dodatkiem łagodnego płynu do kąpieli lub mydła. Nie zaleca się stosowania kosmetyków z dużą zawartością chemicznych dodatków, które zaburzają naturalne pH i wysuszają skórę.

Do mycia można zastosować patyczki higieniczne. Służą one właśnie do oczyszczania małżowiny. Ich kształt ułatwia dotarcie do wszystkich zakamarków zagiętej chrząstki. Jeśli woskowina wypływa z kanału słuchowego, można usunąć ją zwilżonym wacikiem kosmetycznym. Jeśli do tego celu wybieramy patyczek, należy uważać, aby nie wprowadzić go zbyt głęboko do ucha.

W przypadku przewodu słuchowego myjemy wyłącznie jego widoczną część (ok. 1 cm). Podczas mycia nie zapominaj o okolicy za uchem. Na tym obszarze gromadzi się najwięcej zanieczyszczeń. Po umyciu uszu warto zadbać o dokładne ich osuszenie. Wilgoć zalegająca w uchu nadmiernie zmiękcza tkanki i sprzyja namnażaniu się bakterii, grzybów i wirusów.

Czego nie używać do czyszczenia uszu?

Pamiętaj, aby nigdy nie czyścić uszu przyrządami twardymi. Niewskazane jest stosowanie jakichkolwiek wsuwek, plastikowych czy drewnianych patyczków, wykałaczek itp.

Wybieraj wyłącznie waciki kosmetyczne i patyczki higieniczne zakończone miękką watą. Używaj ich tylko do oczyszczania małżowiny, okolicy uszu i ujścia przewodu słuchowego. Uważaj też, aby fragment waty nie przedostał się do dalszych części ucha.

Chcesz dowiedzieć się więcej o higienie uszu? Wejdź na stronę wyrobu medycznego LIX, gdzie poznasz rzetelne informacje dotyczące narządu słuchu.

LIX/11142/07/22