Wykład „Transporty z Dulag 121 do KL Auschwitz”

Muzeum Dulag 121 zaprasza na spotkanie z dr. Piotrem Setkiewiczem i dr. Wandą Witek-Malicką z Centrum Badań Auschwitz-Birkenau. W przygotowanym wykładzie zaproszeni eksperci poruszą temat transportów z Dulag 121 do KL Auschwitz.

Celem wystąpienia jest prześledzenie stanu badań nad problematyką deportacji ludności cywilnej Warszawy do KL Auschwitz przez Dulag 121. Kolejne transporty omówione zostaną pod kątem historycznym oraz statystyczno-demograficznym. Dzięki temu możliwe będzie ukazanie, w jaki sposób ich liczebność oraz skład osobowy odzwierciedlały politykę niemieckiego okupanta wobec mieszkańców stolicy po wybuchu powstania. Przedstawiona zostanie także rola obozu Dulag 121 jako miejsca segregacji uwięzionych w nim Polaków, gdyż to właśnie w nim podejmowane były kluczowe decyzje dotyczące losów całych rodzin – ich rozdzielenia bądź pozostawienia razem.

W dalszej części referatu zaprezentowane zostaną obozowe losy cywilów deportowanych do Auschwitz z powstańczej Warszawy. Na podstawie relacji i dokumentów omówiony zostanie ich status jako tzw. Zivil-Häftlinge i jego rzeczywisty wpływ na traktowanie przez obozowe władze tej grupy więźniów. Doświadczenia lagrowe zaprezentowane zostaną z uwzględnieniem podziału według płci i wieku osadzonych, nie wyłączając sytuacji kobiet ciężarnych i niemowląt.

Ostatnia część wystąpienia poświęcona zostanie problematyce powrotów warszawiaków z KL Auschwitz (lub kolejnych obozów, do których zostali deportowani) do swoich domów w ruinach powstańczej Warszawy. Na przykładzie wybranych mikrohistorii omówione zostaną najpowszechniejsze problemy, z jakimi ludność ta musiała zmagać się w pierwszym okresie powojennym, a także długofalowe konsekwencje doświadczeń obozowych.

Na zakończenie zaprezentowana zostanie krótka charakterystyka źródeł do tematu, dostępnych w archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau i stan literatury. Rozważania te, szczególnie zaś informacje dotyczące ogólnodostępnych publikacji wspomnieniowych, pozwolą zbliżyć się do odpowiedzi na pytanie: Dlaczego, pomimo iż Powstanie Warszawskie jest jednym z powszechnie rozpoznawalnych symboli II wojny światowej, ciągle fakt wywiezienia po jego wybuchu przez Dulag 121 do KL Auschwitz niemal 13 tys. mieszkańców stolicy pozostaje stosunkowo słabo znany.

Start: 17 sierpnia, godz. 15.00
Miejsce: Muzeum Dulag 121