Dzisiaj Dzień Samorządu Terytorialnego

Region

Generalny Komisarz Wyborczy zamiast PKW, jednomandatowa ordynacja większościowa w znacznej części gmin, sejmiki samorządowe i wójt wybierany przez radę – tak wyglądało prawo dotyczące administracji samorządowej 27 maja 1990 roku i w kilku następnych latach. Rocznica pierwszych wyborów do rad gmin obchodzona jest jako Dzień Samorządu Terytorialnego.

Obecna ustawa o samorządzie gminnym w wielu miejscach przetrwała próbę czasu i wiele jej artykułów ma brzmienie ustalone jeszcze na głosowaniach z 1990 roku. Do zadań własnych gminy wpisano w ciągu ostatnich 20 lat jedynie kilka punktów, m.in. politykę prorodzinną, wspieranie idei samorządowej i promocję gminy.

Zmienił się sposób wyboru organu wykonawczego i kompetencje rady. Organ stanowiący nie decyduje już o składzie zarządu, ani nie powołuje sekretarza. W pierwotnej wersji ustawy nie znalazł się natomiast zapis o ustalaniu w drodze uchwały wynagrodzenia wójta.

Codzienna praktyka przesądziła o wpisaniu do ustawy o samorządzie terytorialnym wielkiego pakietu przepisów antykorupcyjnych. Na ich podstawie najważniejsze osoby w samorządach składają regularnie oświadczenia majątkowe, a na początku kadencji – informacje o działalności gospodarczej współmałżonka.

W obowiązujących przepisach nie ma już śladu po sejmikach samorządowych. W jego skład wchodzili wskazywani przez gminy radni, a rola polegała m.in. na wymianie doświadczeń i analizie funkcjonowania administracji lokalnej.

Procedury wyborcze, według których odbywało się w głosowanie w 1990 roku różniły się od obecnych jedynie w niewielkim stopniu. Dwadzieścia lat temu w gminach do 40 tys. mieszkańców obowiązywała ordynacja większościowa z okręgami jednomandatowymi. Dziś w jednostkach liczących nie więcej niż 20 tys mieszkańców, ordynacja nadal jest większościowa, ale wybranych może być kilku radnych z najlepszym wynikiem.

Na podstawie przepisów z 1990 roku granice okręgów ustalał wojewódzki komisarz wyborczy (na wniosek zarządu gminy), a rolę dzisiejszej Państwowej Komisji Wyborczej odgrywał Generalny Komisarz Wyborczy.

Warto przypomnieć, że 27 maja 1990 roku zaczęła obowiązywać także ustawa o pracownikach samorządowych, która ze zmianami przetrwała do końca 2008 roku. W ostatnich latach jej funkcjonowania dopisano m.in. warunek wyższego wykształcenia dla osób na stanowiskach kierowniczych, obowiązek zorganizowania konkursów na wolne stanowisko oraz wymogi dotyczące niekaralności.

W pierwotnej wersji ustawy duży nacisk został położony na sytuację – prawa i obowiązki – pracowników mianowanych.

Ustawa o samorządzie terytorialnym i Ordynacja wyborcza do rad gmin zostały uchwalone przez Sejm 8 marca 1990 roku. Regulacja dotycząca pracowników samorządowych, dwa tygodnie później – 22 marca.

Za wyjątkiem przepisów wyborczych, ustawy kształtujące nowe prawo samorządowe weszły w życie 27 maja. Tego samego dnia przeprowadzono pierwsze wybory organów stanowiących.

Na podstawie uchwały Sejmu z 2000 roku, 27 maja uznawany jest za Dzień Samorządu Terytorialnego.

Byłeś świadkiem wypadku? Stoisz w gigantycznym korku? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie? Poinformuj o tym innych mieszkańców Pruszkowa, Grodziska i okolic. Przesyłaj zdjęcia i informacje do redakcji WPR24.pl na adres e-mail: kontakt@wpr24.pl lub SMS i MMS pod nr tel. 600 924 925.